Nudging en Overtuigen

De auteurs Reinout van Zandycke en Cyska Wybo zijn er wat mij betreft in geslaagd om met "Nudging & Overtuigen" gedragsverandering middels nudging toegankelijk en helder te maken voor een breed publiek. Het boek las lekker vlot, met voldoende concrete praktijkvoorbeelden om bij de geschreven informatie en de ondersteunende casusfoto's en beeldschermknipsels een goede voorstelling te kunnen maken. De opzet met de onderverdeling van nudging en overtuigingstechnieken naar 12 hoofdthema's maken het boekwerk tevens zeer toegankelijk voor mij om terugkerend als inspiratiebron te dienen bij gedragsveranderings­projecten.

Stappenplan voor nudging

Qua indeling begint "Nudging & Overtuigen" allereerst met de beantwoording van de vraag wat nudging nu precies is. Daarna delen de auteurs een simpel stappenplan genaamd 'het kompas' om bij elk gedrags­veranderings­project met nudging aan de slag te gaan. Vervolgens bestaat het overgrote resterende deel van het boek uit 105 praktijkvoorbeelden en enkele uitgelichte (zowel Belgische als Nederlandse) casussen, die elk de verschillende behandelde nudgings­technieken consequent aanhalen. Ten slotte volgt er nog een kort hoofdstuk over ethiek en kritiek inzake de inzet van en het wetenschappelijk bewijs achter nudging. En elk hoofdstuk sluit af met een opsomming van 3 tot 5 concrete inzichten voor jou als lezer om te onthouden.

Evalueren

Interessant vind ik dat sommige voorbeelden en onderwerpen zich qua bewijs of de nudging techniek nu wel of niet werkt elkaar deels tegenspreken. Alhoewel de auteurs naar mijn idee voldoende verwijzen naar verder verdiepende literatuur, inclusief academisch onderzochte testresultaten, komt wel duidelijk naar voren dat nudging zeker niet als een heilige graal opgevat dient te worden. Afhankelijk van het project en de situatie, zullen bepaalde nudgingstechnieken vast en zeker kunnen gaan werken. Maar je dient dan ook wel goed te blijven evalueren of het gewenste beïnvloedingseffect wel wordt bereikt. Deze toets is trouwens onderdeel van het 'kompas voor gedrags­verandering' dat in hoofdstuk 2 behandeld wordt.

Leuk en leerzaam

Zelf ben ik ook erg genudged als het ware om nou juist dit boek te recenseren. Bij een recent teamoverleg had ik iedereen ter voorbereiding gevraagd om een recent leerinzicht te delen met de collega's uit het team. Daarbij noemde mijn direct leidinggevende een ander, meer theoretisch/wetenschappelijk boek over nudging, dat hem onlangs erg heeft geïnspireerd voor nieuwe inzichten voor hem als teammanager. Via het netwerk van klantgericht ondernemende specialisten kreeg ik dezelfde week een algemene e-mailoproep met de vraag 'wie wil dit boek "Nudging & Overtuigen" voor ons recenseren?' Nu ik dit zo achteraf beschouw als zijnde die recensent van dat boek, begin ik in te zien welke van de behandelde nudges concreet voorbij zijn gekomen. Dat vind ik erg leuk en leerzaam.

Ethiek en kritiek

Ietwat opvallend aan "Nudging & Overtuigen" vond ik het hoofdstuk over ethiek en kritiek. Ik heb het gevoel dat het apart is geschreven van de andere hoofdstukken. Het is namelijk het enige hoofdstuk dat 1 hele pagina aan bronverwijzingen erbij vermeldt. Daarnaast viel me op dat de auteurs bij het onderwerp 'sludging' een redelijk stevige uitspraak doen. Zo zouden overheidsprojecten altijd met goede intenties zijn, terwijl bedrijfsprojecten daarentegen de aangewezenen zijn om 'destructieve' of 'manipulatieve' nudgingstechnieken te gebruiken om hun commerciële doelstellingen te bereiken. Hoe zit dat dan bijvoorbeeld met de politieke en militaire takken van overheidsorganen, die nu ook steeds meer de krachtige invloed van nudging herkennen en bewust zijn gaan inzetten?

Flowlight casus

Welja, hoe dan ook hebben van Zandycke en Wybo met "Nudging & Overtuigen" een zeer sprekend boekwerk samengesteld. Het boek zal jou als lezer zeker inspireren, al dan niet door de interessante en leerzame praktijk­voorbeelden zoals bijvoorbeeld de Flowlight casus (#85). Het gaat je lukken om gedrags­veranderingen voor jouw eigen project in de praktijk te brengen met de behandelde nudge-technieken. Die eerste nudge hebben van Zandycke en Wybo jou alvast gegeven!